Szczęście wyraża się jako emocje, które oznacza chwilowe, wyjątkowe uczucie błogości oraz radości lub długotrwałe zadowolenie ze swojego życia. Od dawien dawna stanowił on punkt rozważań filozoficznych oraz psychologicznych, a każda odrębna szkoła miała na ten temat swoje własne stanowisko. Stoicyzm oraz jego filozofia, jest tak naprawdę kojarzona z biernością oraz zerwaniem, i zakładała ona, że szczęście, zadowolenie i poczucie błogostanu uzyskuje się dzięki spokojowi oraz sile charakteru. Stoicyzm obecnie przeżywa swoisty renesans. Tak naprawdę w rzeczywistości stoicyzm to optymistyczne nastawienie do działania oraz pracy nad samym sobą. Można w niej znaleźć wiele zastosowań w codziennym życiu. W poniższym wpisie omówimy co to jest stoicyzm, na czym polega oraz jaka jest jego filozofia.
Stoicyzm – co to jest?
A więc na samym początku warto sobie odpowiedzieć na pytanie, co to jest stoicyzm? Stoicyzm to filozofia i jedna z dziedzin w starożytnej Grecji, która zakładała, że do najważniejszych czynników szczęścia zaliczają się m.in. kierowanie rozumem, etyczność, subordynacja moralna oraz odcięcie się od emocji związanymi ze zdarzeniami zewnętrznymi. Stoicyzm to jest w rzeczywistości postawa w życiu, której najważniejszą istotą jest utrzymanie wewnętrznego spokoju ducha oraz umiejętność opanowania w każdej sytuacji, zarówno w tych trudnych jak i pozytywnych chwilach. Według stoików nad każdą osobą powinien panować zdrowy rozsądek.
Pierwsza szkoła stoicka powstała w Atenach w III wieku p.n.e. i została ona założona przez Zenona z Kition, ta szkoła stoicka przetrwała całą starożytność. Finalną formę nadał jej Chryzyp z Soloi, który obecnie jest uważany za prekursora stoicyzmu. Nazwa ta pochodzi od słów „stoa kolorowa” które oznaczają miejsce spotkań, w których nauczał Zenon. Do najważniejszych reprezentantów stoicyzmu należeli: wcześniej wspomniany Zenon z Kition, Chryzyp z Soloi Marek Aureliusz oraz Zenon z Tarsu.
Stoicyzm filozofia
Jednym z głównych rozmyślań odnośnie stoicyzmu jest to dlaczego ta filozofia zyskuje z każdym dniem na coraz to większej popularności. Co jest takiego w filozofii stoicyzmu, która zachęca współczesnego człowieka?
Warto wspomnieć co nieco o historii stoicyzmu, w takim przypadku warto cofnąć się wstecz. Starożytni stoicy byli przekonani oraz wierzyli w to, że nad światem panuje pneuma, który jest autorytarny i dąży do realizacji swego celu, więc przeciwstawianie się nie ma żadnego sensu. Można to zrobić ale na krótką chwilę, jednak nie ma w tym sensu. Dlatego lepiej podporządkować się temu, co jest. Stoicy uważali, że każdy powinien opanować oraz osiągnąć stan cnoty, którą się albo ma albo nie. Stan ten był uważany za dobry oraz szczęśliwy. Wyróżniano również stan cnoty „arete”, która symbolizowała dzielność oraz doskonałość.
Stoicyzm i jego filozofia pochodziło ze źródła szczęścia oraz nieszczęścia jaką jesteśmy my sami. Wszystko było zależne od tego w jaki sposób osoba podchodzi do tego, co zachodzi w jego życiu. Jednym z ciekawych cytatów oddających realia stoicyzmu jest „Życie jest tym, co uczynią zeń nasze myśli” są to słowa wypowiedziane przez Marka Aureliusza. Można to interpretować, w taki sposób, że szczęście należy poszukiwać nie na zewnątrz a wewnątrz siebie ponieważ wynika to z tego, że akceptuje się stan, w którym się jest. Stoicki spokój, zapewne nie raz słyszałeś to sformułowanie. Stoicyzm nie tylko wynika z obojętności wobec otaczającego świata, nie oznacza też braku działania. Nic bardziej błędnego, jest to wypełnianie swoich ról, w najlepszy sposób jaki się potrafi w kierunku tych osób, z którymi żyjemy m.in. z rodziną, pracownika oraz społecznością.
Współczesny stoicyzm
Obrany kierunek filozoficzny stoicyzmu został zapoczątkowany w III wieku p.n.e w Atenach. Natomiast w późniejszych czasach stoicyzm został spopularyzowany w Rzymie przez Senekę oraz Marka Aureliusza. Współczesny stoicyzm został drastycznie zreformowany, zmieniony oraz dostosowany do współistniejących życiowych wyzwań. Pionierami współczesnego stoicyzmu byli m.in. Lawrence C. Becker, Wiliam B. Irvine a w Polsce Marcin Fabiański i Piotr Stankiewicz. W efekcie ich stoickiej preorientacji oraz istotnych publikacji można wyjaśnić oraz zrozumieć czym jest współczesny stoicyzm i w jaki sposób może on pomóc w kroczeniu przez życie w bardziej świadomy sposób oraz bez tworzenia stresu.
Współczesne osoby często frustrują się ponieważ chcą mieć nad wszystkim kontrolę. Tak naprawdę jest wiele rzeczy na tym świecie, które nie są zależne od nas samych. Najważniejsze incydenty historyczne, wpływ natury i wiele rozmaitych zdarzeń losowych. To wszystko to zdarzenia oraz rzeczy, na które nie mamy wpływu, w takim razie po co się tym przejmować? Dlatego współczesny stoicyzm, ma za zadanie wybranie świadomego podziału na te rzeczy, które są od nas zależne, w których można podjąć jakiekolwiek działania od tych niezależnych bądź zależnych częściowo.
Stoicyzm – na czym polega?
Na czym polega filozofia stoicyzmu? Stoicyzm przede wszystkim polega na konstruktywności oraz sugeruje pogodzenie się z istotą rzeczy. Bardzo modne obecnie jest podejście, które wyrażane jest słowami „każdy jest kowalem swojego losu” ponieważ opierając się na chęciach i działaniu można osiągnąć swój cel. Z kolei te osoby, którym nie udaje się przekuć marzenia w złoto, odnoszą wrażenie przegranych. Dlatego stoicyzm sygnalizuje, że są pewne ograniczenia, których nie da się ominąć, choć tak inne mogą stać się realne do osiągnięcia. Racją jest to, że umrzemy albo zachorujemy a również, to że w naszych rękach są działania polegające na tym aby utrzymać zdrowie najdłużej jak się da.
Właściwym faktem jest to aby z naszych interpretacji zjawisk, można było urzeczywistnić to co jest tu i teraz. Jeżeli człowiek czuje to co jest tu i teraz, to oznacza, że żyje, a życie to kluczowa wartość , uporządkowuje nam priorytety i określa, że mamy jakiś wybór. Życie jest bezwzględne i bardzo często rzuca nam kłody pod nogi ponieważ to natura życia. Dlatego zamiast przejmować i skupiać jedynie swoją uwagę na problemie, warto zastanowić się na jego rozwiązaniem, i to cechuje stoicyzm.
Z kole jeżeli zwrócić uwagę na naturę świata, to stoicyzm głosił przeciwność koncepcji Arystotelesa, czyli zastąpili dualizm, monizmem. W związku z tym stoicy są przekonani, że istnieje jedynie i wyłącznie byt materialny. Stoicy postrzegali cały świat, jako jeden tętniący życiem organizm. To oznacza, że co jest dopasowane z rozumem, jest w rzeczywistości spójne z naturą, i odwrotnie. Dlatego odróżnienie tego od całości jest odzwierciedleniem cnoty. Stoicyzm polega na tym, że jego gwarancją osiągnięcia szczęścia, utrzymanie równowagi duchowej oraz pełnej trzeźwości umysłu. Stoicy twierdzą, że człowiekiem powinien władać rozum, a nie namiętności. Nieustępowaniu emocjom, życie spójne z naturą, wyparcie się dóbr, które przemijają, podsumowując to wszystko można odpowiedzieć na czym polega stoicyzm. To przede wszystkim niełatwa nauka, która jest zdystansowana wobec tego wszystkiego, co kreuje emocje na ziemi. To wszystko to sztuka życia, która jest zgodna z wymaganiami stoicyzmu.
Stoicyzm – cechy
Według stoicyzmu, największą cechą człowieka jest szczęście. Stoicyzm mówi również o tym, że człowiek, który jest szczęśliwy, to człowiek, który jest wolny od namiętności oraz pożądań. W taki sposób człowiek staje się niewrażliwy wobec cierpienia oraz wesołych zdarzeń, zachowując stoicki spokój, wyzwoli się przed cierpieniem. Receptą stoicyzmu na długie, pełne szczęścia życie jest balans ducha.
To bardzo popularne wyrażenie „stoicki spokój”, w niezwykły sposób oddaje cechy i zasady szkoły filozoficznej. Dla stoików największą wartością tej cechy było pozbycie się tych emocji, które utrudniały zrozumienie rzeczywistości. Według stoicyzmu było to jedyne, możliwe odejście do osiągnięcia cnoty. A dodatkowe emocje, są uznawane jako destabilizujące. Dla stoików najważniejsze cechy to siła oraz zrozumienie możliwości rozumu. Najwięksi filozofowie, którzy dołączali do nurtu, głosili również cykliczność świata, i w ten sposób dopatrywali się pewnych powtarzalności. Pewne akcenty filozofii stoicyzmu pojawiały się przede wszystkim w twórczości Horacego. Również w epoce renesansu pojawiały się odwołania do założeń, które były przedstawiane przez filozofów.
Stoicyzm – poglądy
Etyka stoicyzmu i jego poglądy posiada swoje źródło w teorii buty, który mówi o tym, że nad światem panuje niewyobrażalna moc, która bez względu na wszystko dąży do realizacji swojego celu. Dlatego można być jego członkiem w dążeniu do tego celu albo całkowicie mu się przeciwstawić. Ta druga postawa według stoicyzmu jest bezsensowna oraz niesie za sobą przykre konsekwencje dlatego, że nie sposób zmienić biegu wydarzeń. Człowiek winien stać się intelektualistą, który koegzystuje z naturą. Stoicy utwierdzają się w przekonaniu, że należy cały czas pogłębiać wiedzę, ponieważ dzięki wiedzy zrozumienie świata staje się łatwiejsze.
Ciekawostką jest to, że Zenon z Kition oraz jego uczniowie żyli w przekonaniu, które mówi, że stoicyzm to szczęście, które może dać człowiekowi tylko cnota. Uczy ona go w ten sposób, że życie zgodnie z rozumem i naturą, uniezależnia człowieka o tego co dzieje się na zewnątrz. Stoicka cnota wymaga pełnego zrozumienia praw natury, które są na poziomie intelektualnym oraz emocjonalnym. Poniżej znajdują się najważniejsze poglądy stoicyzmu:
- Według stoicyzmu, cnota to co czego nie da się podzielić, albo człowiek jest w jej posiadaniu albo nie posiada w ogóle.
- Kto był raz w posiadaniu cnoty, nie jest w stanie jej już stracić.
- Stoicyzm mówi o tym, że człowiek, który jest prawdziwie cnotliwie, staje się z automatu dobry.
- Szczęście nie jest zależne od czynników zewnętrznych.
- W stoicyzmie nie ma złych oraz dobrych wydarzeń.
- Szczęście można uzyskać dzięki sile charakteru, stoicyzm opiera się na tym aby nie uzależniać się od zmiennych okoliczności.
Podane wyżej poglądy stoicyzmu przeobrażają się w wyrażenie „stoicki spokój”, który symbolizuje nieporuszony spokój oraz pokój ducha. Poglądy stoicyzmu mówią o tym, że człowiek winien pozostać nieugięty nawet w przykrych oraz dramatycznych wydarzeniach w życiu. Człowiek nie powinien w żaden sposób cieszyć się oraz przeżywać żal z powodu zewnętrznych wydarzeń ponieważ stoicyzm to intelekt oraz zgoda z naturą.
Stoik – kim jest?
Wyjaśniliśmy do tej pory czym jest oraz na czym polega stoicyzm, teraz warto wspomnieć o tym kim jest stoik i jakie wartości uznaje. Stoik to osoba, która w głównej mierze żyje w harmonii z naturą oraz dla której najważniejsze w życiu jest rozum. Dlatego aby to osiągnąć, stoik pozbywa się namiętności. Dla stoików każda skrajność, radość a nawet smutek, czyli emocje, są wykluczone. Dlatego w tym przypadku najważniejsze dla stoików jest wyzbywanie się wszelkich szczęść i niezgodności losu bez sprzeciwu. Zatem to kim jest stoik można odpowiedzieć, że są to osoby, które są obojętne wobec świat. Starożytni Grecy wyrażali ten stan słowem „apateja”. Od tego wyrażenia powstało współczesne słowo apatia, która oznacza bardziej chorobliwy stan. A z kolei „stoicki spokój”, to pewny rodzaj dystansu, który został cierpliwie nabyty oraz wypracowany. Dający możliwość przetrwania na świecie, w którym panuje nielitościwy los.
Po śmierci Zenona z Kition, nauki stoickie były opracowywane oraz rozwijane przez następne generacje filozofów. Stoicyzm, który współcześnie robi na nas duże wrażenie oraz mówi o największej mądrości, zawdzięcza się w głównej mierze Markusowi Aureliuszowi. Stoicyzm, zyskał swoje drugie życie w epoce renesansu. W Polsce można zauważyć to m.in. w wierszach Jana Kochanowskiego, nawet na tym stoicyzm się nie zakończył. Współcześnie ludzie tworzą międzynarodowe stowarzyszenie stoików w Internecie. Jedni stoicy tworzą blogi, w których rozwijają swoje nauki oraz opisują to w jaki sposób wdrażają ideały tej filozofii w życiu. Opisują również kim jest stoik oraz to jak według nich stoicyzm to nie teoria ale pewien sposób na życie. Sposób, który umożliwia prowadzenie szczęśliwego oraz mądrego życia.
Stoicy – jak ich zrozumieć?
Żeby w pełni zrozumieć stoików, należy zgłębić kilka faktów. Przede wszystkim stoik uważał, że cały świat jest w pełni doskonały a po za nim nie ma innych światów niematerialnych. Dodatkowo uważają, że całym światem steruje rozumna nieokiełznana siła, która brnie w kierunku określonego celu. Powodzenie w osiągnieciu tego celu jest nieuniknione. Dlatego od człowieka wszystko zależy czy pogodzi się z tym faktem albo przeciwstawi się. Według stoików, najwyższą cnotą było dostosowanie się z naturą rzeczy. Mimo wszystko filozofia stoików jest bardzo trudna do opanowania, ponieważ przedstawia ono świat, który postrzegamy całkiem inaczej i jest dla nas obcy. Dla niektórych stoicyzm oraz jego podejście do codziennego życie, to filozofia, która może zainspirować. Dlatego, że przedstawia perspektywę, którą można wykorzystać.
