Bez wątpienia każdy gentleman jest zobowiązany do tego aby odznaczał się pierwszej klasy manierami oraz dostosowanym do danej sytuacji ubiorem. Jest to spowodowane tym, aby nie odciągać uwagi bezcelowymi drobnostkami. Wydźwięk gentlemana kryje się również w jego obliczu, który jest potwierdzany głównie przez zewnętrzną stronę. Znajdą się również tacy, którzy przywiązują szczególną uwagę do formy. Najlepszej jakości ubiór, wyszukane maniery albo teatralny język są dla nich największym sensem istnienia i są to dandysi.
Dandysi niegdyś stanowili wzór do naśladowania. Z kolei dzisiaj dandysi już nie cieszą się tak dobrą sławą jak kiedyś. Ubiegły wiek był surowy i nieprzyjazny dla męskiego poczucia stylu. Urokliwość, jaką otaczał się dandys, zostało usunięte z męskiego środowiska, i tym samym ustanowił wyłączną domenę kobiet. Jeszcze w XVIII oraz XIX wieku dandys był nazywany jako „kunsztowny gentleman”. W taki razie kim jest dandys? Jaka jest definicja dandyzmu oraz jak to wszystko powstało? Na te wszystkie pytania odpowiemy w dalszej części wpisu.
Dandys – co to jest?
Tak naprawdę gdyby zapytać osobę na ulicy kim według niej jest dandys, to zaraz po odpowiedzi „nie wiem” można by było usłyszeć odpowiedź „dandys to mężczyzna dbający o swój wizerunek”. W przypadku ubioru u dandysa bez dwóch zdań jest ona na pierwszym planie, z kolei minimalizowanie postawy dandysa jedynie i wyłącznie do samego dbania o elegancki ubiór jest co najmniej niezasadne. Dandysi byli i są bogaci w warstwie ideowej ponieważ cała ta otoczka poniekąd stanowiła nieco inne postrzeganie do osiągania celów, w dalszej części wpisu zostanie to wytłumaczone dlaczego.
By dosięgnąć genezy powstania dandyzmu, należy cofnąć się do XVII wieku. Jest to okres, w którym rozpoczęto proces odmiany gospodarki europejskiej nurtu feudalnego na kapitalistyczny. Był to moment kiedy to rodzący się system gospodarczy zaczyna burzyć sztywne ramy systemu stanowego tym samym wygląda na to, że urodzenie tak naprawdę nie jest już głównym czynnikiem majątkowego statusu. Reprezentanci klasy średniej poczynając od akumulowania swojego kapitału, po czym poprzez aktywne inwestycje, skutecznie pomnażają swój majątek. W efekcie tego mają możliwość ekonomicznie dorównać z arystokracją. Pomijając czynniki ekonomiczne, mało znaczące były również subsydium ideowe, które wyrażało się również jako dynamiczny rozwój orientacji emancypacyjnych w XVIII wieku. Zatargi, które wyniknęły z niepodporządkowaniu się anachronicznego systemu społeczno-prawnego doprowadziły do tego, że powstało nowe zjawisko społeczne, które nazwano dandyzmem.
Dandyzm – definicja
Omówiliśmy jak powstał dandyzm to warto teraz wyjaśnić definicje dandyzmu. Dandyzm przede wszystkim kojarzy się z niezwykłym strojem oraz męskim lansem. I tak właściwie jest. Dandysi również charakteryzowali się nie tylko szczegółową dbałością o wygląd ale również perfekcyjnymi manierami, dwornością oraz nonszalancją. Te wszystkie czynniki doprowadzały do tego, że dandys wyróżniał się z tłumu, i to sprawiało wrażenie, że byli wyjątkowi oraz ekstrawaganccy. Wrażenie optyczne w tym przypadku było istotne, pomimo tego, że trzeba było poświęcić na to mnóstwo pieniędzy oraz czasu. Ciekawostką jest to, że Paryż było uznawane za stolicę mody a tym samym było to idealne miejsce, w którym można było nabyć najlepszej jakości stroje. Dandysi byli maniakami, którzy zajmowali się swoim wyglądem wiele godzin, dobierali różne akcesoria oraz perfumowali się. Dandysi dbalo z wielką starannością o swoje fryzurę, stosowali puder, nawet ubierali gorsety tylko po to aby poprawić sylwetkę. Przeznaczali na zaopatrzenie swojej garderoby niemałą fortunę.
W momencie, w którym zjawisko dandyzmu zostało rozpowszechnione, czyli w XIX wieku, męski ubiór był w pewnym sensie dopasowany do sylwetki ciała. Dandysi preferowali głównie płaszcze, które były szyte z cienkiej oraz wysokiej jakości wełny w umiarkowanych kolorach. Z kolei spodnie typu culotte sięgające do kolan zaczęto zastępować pantalonami a ostatecznie na spodnie z długimi nogawkami. Spodnie te miały wysoko usadowiony krok a góra była zapięta przez szelki. Dandysi ubierali również białą koszulę, do tego kamizelkę oraz szustokor, który miał wysoki kołnierz, przeważnie koloru ciemnoniebieskiego albo czarnego. Z biegiem czasu dandysi zastępowali ten krój żakietem inaczej zwaną jaskółką. Bardzo dużą uwagę zwracano również na różne akcesoria m.in. laska, rękawiczki skórzany czy parasol. W pierwszej połowie XIX wieku wśród dandysów modne były białe kamizelki oraz cienkie koszule.
Dandysi – jak powstali?
Pierwsi dandysi zaczęli pojawiać się w etapie rozkwitu idei równościowych, w ostatniej dekadzie XVIII oraz XIX wieku. W tym okresie społeczeństwo z niższej klasy potrafiło zdobyć majątki, które były równe tym ze szlacheckich rodów a nawet w niektórych przypadkach arystokracji. Spore środki pieniężne oraz pewne umiejętności aktorskie umożliwiły przekształcenie się w błękitnokrwistą arystokrację. W pierwszym znaczeniu słowa „dandys” wyrażała ono mężczyznę, który pochodził od klasy średniej, przy swoim wyglądzie oraz zachowaniem opierał się do stylu z wyższych sfer.
Z biegiem czasu dandysi okazywali się być przebiegli w wyznaczaniu kierunków mody męskiej w takim stopniu, że udawało im się znajdywać naśladowców w różnorakich kręgach, nawet w tych arystokratycznych. Określenie dandys zaczęto stosować po prostu do mężczyzn, którzy przykładali olbrzymią wagę do ubioru, savoir vivre oraz odpowiedniego wysławiania się. Dandysi byli tego zdania, że zewnętrzna warstwa, choć tak ważna, jest tylko i wyłącznie odzwierciedleniem wyższości ich umysłu nad pozostałymi osobami. Dandys uważał się za arystokratą myśli, słów, elegancji oraz uczuć.
Te myśli dandysów miały głównie znaczenie w porewolucyjnej Francji, w której dandyzm był jednym z głównych wyrazów łamań barier klasowych. By stać się dandysem wystarczyło posiadać znaczną ilość pieniędzy. Wyrafinowany ubiór oraz maniery stały się pewnym znakiem wyróżniającym znaczną ilość artystów, którzy należeli do bohemy czyli grupy, która przełamywała normy społeczne. Francuscy artyści w ten sposób prezentowali się jako osoby, które kultywują ideę, a nie materię, i w taki sposób mogli przeciwstawiać się burżuazji.
Dandys – jaki jest w tym cel?
Na początku XIX wieku, o dandysach mówiono to, że są to mężczyźni, dla których najważniejszym celem w życiu jest ubieranie się w zachwycające stroje. Dandys nie ubierał się w byle co, dla takich osób ważne było to aby ubrania były najlepszej jakości oraz to aby najlepiej oddawały ich wnętrze. Bardzo mocno angażowali się tej ideologi. Dla dandysów noszenie strojów było ich sensem życia. Można rzec, że kiedy inni ubierali się by żyć to dandys żył po to aby się ubierać. Mimo, że na początku dandysów było niewiele jednak z czasem mężczyźni zaczęli podążać za tym stylem oraz naśladować ich. W ten sposób dandyzm wyznaczał normy męskiej stylizacji.
O dandysach sporo pisał poeta Baudelaire, który był sam dandysem. Wspominał on o tym, że nie mogą się niczym innym zajmować niż tylko elegancją, ich głównych zajęciem było wzmacnianie idei piękną. Dandys, według Baudelaire, to mężczyzna, dla którego celem było nieprzerwanie być idealnym. Dla dandysów lustro stanowiło pewny centralny punkt w życiu. Nie mogli oni żyć w odosobnieniu od innych ludzi i potrzebowali widowni, która będzie wzbudzać zachwyt.
Dandys – kim byli?
Dandys to osoba, którą można we właściwy sposób porównać do współczesnych celebrytów, dla których najważniejsze jest bycie sławnym. Najpopularniejszy dandys George Bryan Brummel to Anglik, który zapisał się w kartach historii, i to on jako jeden z pierwszych dandysów wyznaczał kanony męskiej elegancji. Dandys ten był nieustannie upudrowany, pachniał, ogolony oraz niezwykle szczegółowo dbał o swoją garderobę. Twierdzi się, że George zapoczątkował przyozdabianie garniturów różnymi akcesoriami, w efekcie później stało się krawatem. Był niezwykle sławnym dandysem, i dzięki przejętemu majątkowi wiódł wystawne życie do czasu aż nie roztrwonił majątku i pozostały długi.
Do najbardziej znanych dandysów w Polsce z XVIII wieku należał poeta George Byron, który był autorem Giaura. Bywają sytuacje, w których porównuje się go do obecnych celebrytów i gwiazd rocka, którzy mają całe rzesze swoich wiernych fanów. Dandys George z niezwykła starannością dbał o swój wizerunek i świadomie go kreował. Zapoczątkował w szczególności tak zwane „koszule poety”. Czyli biała koszula, która posiadała obszerne falbany na kołnierzyku oraz mankietach.
Najpopularniejszymi dandysami w drugiej Połowie XIX wieku byli Oscar Wilde, Salvador Dalí oraz Robert de Mentesquiou. Salvadora przede wszystkim znano z jego oryginalnych strojów oraz manier. Zbliżoną personą był również Andy Warhol. Dandysem był również Fred Astaire. Z kolei w Polsce dandysem był Słowacki.
Współcześni Dandysi
Współcześnie również można spotkać dandysów. Prowadzą swoje fora internetowa oraz własne blogi. Sporo znanych osób stara się kultywować dandysowską tradycję. W ten sposób taka osoba musi przestrzegać wiele warunków. Aby stać się dandysem nie wystarczy ładnie się ubierać. Przede wszystkim to wszystko polega na dobrym połączeniu temperamentu z charakterem. Gdzie temperament jest filarem,a wygląd zewnętrzną powłoką. Po takim zestawieniu można poznać prawdziwego dandysa. Współczesny dandys to przede wszystkim osoba, która musi mieć atrakcyjny wygląd. Odznacza się inteligencją i nieobca my autoironia. Jego postawa jest przede wszystkim nacechowaną godnością. Jest charakterystycznym człowiekiem renesansu.
One thought on “Dandys – kim jest ? Omówienie historii dandyzmu”